Piaget önce zekâyı tanımakla işe başlaşmış ve daha sonra bilişsel gelişme kuramını geliştirmiştir. Piaget zekâyı, çevreye uyum sağlayabilme yeteneği olarak tanımlamıştır.
BİLİŞSEL GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
1-) Olgunlaşma: Bilişsel gelişim beyin ve sinir sisteminin olgunlaşmasına paralel olarak gelişir. Mesela; yeni doğan bir çocuk sadece refleksleri ile tepki verirken beyin ve sinir sistemi olgunlaştıkça reflekslerin yerini bilinçli tepkiler alır.
2-) Yaşantı (Deneyim): Zihin gelişimi kişinin geçirdiği yaşantı zenginliği ile ilişkilidir. Yaşantı zenginliği ne kadar çoksa (daha çok özümseme ve uyumsama yapacağı için), zihinsel gelişim o oranda daha iyi olur.
3-) Sosyal etkileşim/geçiş (Toplumsal aktarma): Çocuğun aileden, arkadaşlarından, öğretmeninden, TV’den kısacası bulunduğu tüm çevreden edindiği verilerdir.
4-) Dengeleme: Yukarıdaki üç etmeni bir araya getirerek zihinsel yapıyı inşa etmektir. Çocuk için yeni gelen her bilgi dengeyi bozarak zihinde gerilim oluşturur. Özümleme ve uyumsama süreçlerinin birbirleriyle etkileşimi sonucu bu denge yeniden sağlanarak öğrenme gerçekleşir. Zihin tüm hayatı boyunca bu dengeyi sağlama eğilimindedir.
5-) Örgütleme: Zihindeki düşünce ve bilgi parçacıklarını sistematik ve tutarlı hale getirmek için birleştirme/ilişkilendirme eğilimidir.
Birey birbirinden bağımsız olarak öğrendiği bilgileri, birbirleriyle ilişkilendirip yeni bir bilgiye ulaşır. Burada eski ile yeni bilgiler arasında bir ilişki kurularak birleştirme yapılır. Mesela; küçük bir çocuk önceleri sadece araba şemasına sahipken, deneyimleri sonrasında kamyon, otobüs, tren, traktör, dozer, tır, uçak gördükçe bunları kendi içinde gruplara ayırarak organize eder; iş araçları (dozer, traktör), yük taşıtları (kamyon, tır), toplu taşıma araçları (otobüs, uçak, tren) gibi çeşitli gruplara ayırır.
Yorum Gönder